BALAJCZA sprawdziła: Paronimy, czyli słowa mylone

W języku polskim występują takie pary słów, które mimo, że ich zapis i brzmienie są bardzo podobne, znaczą zupełnie co innego. Dlatego ich zamienne stosowanie (często nieświadome, a nierzadko także bagatelizowane) może skutkować niezrozumieniem ze strony odbiorcy, a niekiedy zabawną czy kłopotliwą sytuacją.

Paronim to wyraz kojarzący się z innym wyrazem ze względu na podobieństwo brzmienia, ale odmienny pod względem znaczeniowym. Paronimy bywają mylone w szybkich, spontanicznych konwersacjach, choć zjawisko paronimii bywa też wykorzystywane w celach artystycznych. Paronimy tworzą co najmniej pary, ale można znaleźć także zbiory trzy- lub czterowyrazowe, a nawet większe. Paronimy mają różne znaczenia i często również odmienne pochodzenie. Niecelowe użycie paronimu (zwłaszcza w przypadku wyrazów obcych) jest omyłką słowną, która nosi nazwę malapropizm.

Autorytarny i autorytatywny

• autorytarny – oparty na bezwzględnym posłuszeństwie wobec władzy; narzucający swoją wolę, opinię, wymuszający posłuszeństwo
• autorytatywny – oparty na autorytecie zapewniającym wiarygodność; również taki, który jest pewny siebie, stanowczy, nieznoszący sprzeciwu

Emanować i epatować

• emanować – wydzielać coś z siebie, promieniować czymś
• epatować – starać się wprawić kogoś w zdumienie, w podziw, w zachwyt

Klauzula i klauzura

• klauzula – zastrzeżenie, warunek występujący w jakimś dokumencie, umowie, traktacie
• klauzura – ogół przepisów kanonicznych ograniczających komunikowanie się zakonników z osobami spoza klasztoru

Metoda i metodyka

• metoda – sposób postępowania w określonej sprawie; sposób badania czegoś
• metodyka – zbiór reguł i zasad opisujących sposoby postępowania w określonej sprawie

Prezencja i prezentacja

• prezencja – wygląd, powierzchowność, postawa
• prezentacja – pokazywanie, przedstawianie czegoś, kogoś publicznie

Anomalny i anormalny

• anomalny – w przyrodzie, fizyce, chemii: nietypowy, nieregularny
• anormalny – odbiegający od normy, od tego, co prawidłowe, zwykłe, normalne

Technika i technologia

• technika – celowy, racjonalny, oparty na teorii sposób wykonywania pracy w jakiejś dziedzinie, metoda; ogół środków i czynności wchodzących w zakres działalności ludzkiej, związanej z wytwarzaniem dóbr materialnych
• technologia – metoda przetwarzania w sposób celowy i ekonomiczny dóbr naturalnych w dobra użyteczne; wiedza o tym procesie

Apostrof i apostrofa

• apostrof – znak graficzny w kształcie przecinka nad linią wiersza
• apostrofa – figura retoryczna polegająca na bezpośrednim i uroczystym zwróceniu się do kogoś lub czegoś

Adaptować i adoptować

• adaptować – przystosować, dostosować
• adoptować – przysposobić, dokonać adopcji dziecka

Konserwatorium i konwersatorium

• konserwatorium – wyższa uczelnia muzyczna
• konwersatorium – rodzaj zajęć na wyższej uczelni

Status i statut

• status – położenie, stan, pozycja
• statut – zbiór przepisów określających strukturę, zadania, zakres i sposób działania instytucji

Efektowny, efektywny i efekciarski

• efektowny – zwracający na siebie uwagę
• efektywny – skuteczny
• efekciarski – powierzchowny, pozerski, szpanerski

Źródło: pl.wikipedia.org; polszczyzna.pl