niedziela, 30 października 2011

Halloween

Znaczenie
Zwyczaj związany z maskaradą i odnoszący się do święta zmarłych, obchodzony w wielu krajach nocą 31 października, czyli przed dniem Wszystkich Świętych. Odniesienia do Halloween są często widoczne w kulturze popularnej, głównie amerykańskiej.
Halloween najhuczniej jest obchodzony w Stanach Zjednoczonych, Kanadzie, Irlandii i Wielkiej Brytanii. Mimo, że dzień nie jest świętem urzędowym, cieszy się po święcie Bożego Narodzenia największą popularnością. Irlandzcy imigranci sprowadzili tradycję do Ameryki Północnej w XIX wieku. W drugiej połowie XX wieku święto trafiło do zachodniej Europy. Halloween w Polsce pojawiło się pod koniec lat 90.

Historia
Halloween wywodzi się z celtyckiego obrządku Samhain. Ponad 2 tys. lat temu w ten dzień żegnano lato, witano zimę oraz obchodzono święto zmarłych. Celtowie wierzyli, iż w dzień Samhain zacierała się granica między zaświatami a światem ludzi żyjących, zaś duchom, zarówno złym jak i dobrym, łatwiej było się przedostać do świata żywych. Duchy przodków czczono i zapraszano do domów, złe duchy zaś odstraszano. Sądzi się, iż właśnie z potrzeby odstraszania złych duchów wywodzi się zwyczaj przebierania się w ów dzień w dziwaczne stroje i zakładania masek. Ważnym elementem obchodów Samhain było również palenie ognisk.

Pochodzenie nazwy
Nazwa Halloween jest najprawdopodobniej skróconym All Hallows' Eve – wigilia Wszystkich Świętych

Symbole
Wydrążona dynia ze światełkiem w środku dla irlandzkich chłopów oznaczała błędne ogniki uważane za dusze zmarłych. W czasie tajemniczych obrzędów miano uwalniać ludzkie dusze z ciał czarnych kotów, psów i nietoperzy. Obecnie w wyeksponowanych miejscach domów umieszcza się wydrążone i podświetlone od wewnątrz dynie z wyciętymi kształtami różnych postaci oraz, w zależności od wyobraźni domowników, imitacje ludzkich czaszek, szkieletów, manekinów znanych postaci z horrorów, itp.
W Irlandii obowiązuje zasada, że po 1 listopada nie zbiera się dzikich owoców, bo mogą być zatrute. W regionach Szkocji, Anglii, Walii i Irlandii sprząta się mieszkanie, gasi ogień pod kuchnią, a gospodynie wykładają jedzenie i napoje, po czym wszyscy idą spać.
Kolorami święta Halloween są czarny i pomarańczowy.

czwartek, 30 czerwca 2011

Polskie zwyczaje w Europie

Pod wieloma względami Polacy to jeden z najbardziej zamkniętych w sobie narodów Europy. Przywiązani do tradycyjnego stylu życia, niezbyt interesujący się wiadomościami z zagranicy i niechętni do nawiązywania bliskich kontaktów z mieszkańcami innych krajów.


Jak mówi użyte w tytule staropolskie przysłowie – dla Polaka wciąż lepsze to co własne i dobrze znane, niż zagraniczne nowinki.

Takie wnioski można wyciągnąć z przeprowadzonego na zlecenie Komisji Europejskiej badania dotyczącego funkcjonowania mieszkańców Unii w międzynarodowym środowisku. 

Z ogólnoeuropejskiego badania wynika, że ze wszystkich możliwych więzów (krewni, praca, studia itd.) mieszkańców UE z innymi narodowościami najbardziej łączy przyjaźń (40% badanych). Prawie jedna trzecia ma w swoim kraju przyjaciół pochodzących z innych krajów, niewiele mniej ma bliskich krewnych za granicą.

Najwięcej międzynarodowych powiązań mają Luksemburczycy, Irlandczycy, Szwedzi, a także mieszkańcy krajów bałtyckich i wysp śródziemnomorskich: Malty i Cypru. Również sporo, bo prawie połowa Polaków ma znajomych za granicą. Zwłaszcza w porównaniu z najmniej zaprzyjaźnionymi z osobami spoza własnego kraju Włochami (23%). Jedna trzecia Polaków ma też krewnych za granicą. Za to tylko 2% posiada partnera spoza kraju! To najniższy odsetek w Europie obok Bułgarii.

Ponad 10% ogółu Europejczyków przewiduje przeprowadzkę do innego kraju w ciągu najbliższych 10 lat, połowa z nich w ramach UE. Najczęściej opuścić kraj chcą mieszkańcy Łotwy, Litwy, Luksemburga, Irlandii, Danii i Szwecji. Polska plasuje się poniżej średniej – chęć wyjazdu deklaruje 9% Polaków.

Jeśli chodzi o znajomość języków obcych, to przynajmniej jednym włada średnio jeden na trzech Europejczyków. Za poliglotów można uznać aż 96% Luksemburczyków oraz blisko 90% respondentów z Łotwy i Malty. Najmniej międzynarodowo wygadani są Włosi, Irlandczycy i Węgrzy.

90% mieszkańców UE nie mieszkało nigdy za granicą dłużej niż 3 miesiące, czy to pracując, czy się ucząc. Najwięcej takich doświadczeń mają Szwedzi i Luksemburczycy (ponad 20%). Polacy nie odbiegają od średniej – 10% ma takie doświadczenie.

Europejczycy bardziej niż pracować czy studiować lubią spędzać za granicą wakacje; interesują się też kulturą i kuchnią innych krajów. Ponad jedna trzecia respondentów regularnie spożywa w domu posiłki charakterystyczne dla kuchni innych krajów, a także śledzi wiadomości ze świata, wydarzenia kulturalne i sportowe. Ponad jedna piąta regularnie spędza wakacje lub weekendy za granicą.

Jednak Polacy są raczej przywiązani do własnej kuchni (86%), w niewielkim stopniu ciekawią ich wiadomości ze świata – zainteresowanie takie deklaruje tylko 17% rodaków. To najniższy odsetek w Europie. Do tego tylko 4% Polaków ma swój ulubiony kraj, w którym spędza wakacje lub weekendy.

Badanie wykazało też, że aż 35% mieszkańców Luksemburga urodziło się poza tym krajem, następne w kolejności są pod tym względem Niemcy, Hiszpania i Wielka Brytania oraz Belgia i Irlandia. W Polsce osoby takie stanowią zaledwie 1%

Mniej więcej jeden na dziesięciu Europejczyków ma co najmniej jednego rodzica urodzonego w innym kraju. Znowu wyróżnia się Luksemburg, z blisko połową obywateli, których matka lub ojciec ma zagraniczne pochodzenie. Kilkanaście procent takich osób jest także w Niemczech, Wielkiej Brytanii, Austrii, Belgii oraz na Łotwie i w Estonii. Kraje, w których najmniej jest takich osób (od 1 do 3%), to Rumunia, Bułgaria, Włochy i Węgry. Oraz, a jakże, Polska.

niedziela, 24 kwietnia 2011

Happy Easter in many languages


Language
Happy Easter
Gëzuar Pashkët
Arabic (Modern Standard)
(fiṣḥ sa'īd) فصح سعيد
Christ has risen (el maseeh qam)
المسيح قام
rsp - Truly he has risen (haqan qam)
حقاً قام
Arabic
(Lebanese)
El Maseeh Qam (Christ has risen)
Haqan Qam (Truly he has risen - rsp)
Քրիստոս յառեաւ ի մեռելոց
(Kuhreestos harryav ee merrelotz)
- Christ is risen from the dead
Օրհնեալ է յառութիւնն Քրիստոսի
(Ornyal eh harrootyunuhn Kuhreestosee)
- Blessed is the resurrection of Christ (rsp)
Aromanian
Hristolu s-aflà! (Christ has risen!)
Dealihea cà s-afla! (He has risen indeed! - rsp)
Pasxa bayramınız müqəddəs olsun
Bikol
Maogmang Pagkabuhay na Liwat ni Kristo
Pask Seder
Христос Воскресе (Hristos Voskrese) Christ has risen
Воистина Воскресе (Voistina Voskrese) Truly, he has risen - rsp
Честит Великден (Čestit Velikden)
Felis Påsgua
復活節快樂 (fuhkwuhtjit faailohk)
復活節快樂 [复活节快乐] (fùhuójié kuàilè)
Sretan Uskrs
Häid lihavõttepühi
Gleðilig páskir
Vanuinui vinaka ni Siga ni Mate
Hyvää Pääsiäistä / Iloista pääsiäistä
Buine Pasche
Boas Pascuas
გილოცავთ აღდგომას (gilocavth aghdgomas) - frmგილოცავ აღდგომას (gilocav aghdgomas) - infქრისტე აღდგა (kʻriste aghdga)
German (Swiss)
Schöni Oschtere
Καλό πάσχα (Kaló pásha)
Χριστός ανέστη! (Hristós anésti) - Christ has Risen
Αληθώς ανέστη! (Alithós anésti) - Truly he has Risen (rsp)
Hau ’oli Pakoa, E ’ōlelo mālie
(chag pascha same'ach) חג פסחא שמח
शुभ ईस्टर (śubh īsar)
Kellemes Húsvéti Ünnepeket
Krisztus feltámadt!
(Christ has raisen)Valóban, feltámadt! (Truly, he has risen - rsp)Áldott Húsvétot kívánok! (I Wish You a Blessed Easter!)
Selamat Paskah
Cáisc Shona Dhuit/Dhaoibh, Beannachtaí na Cásca
復活祭おめでとう (fukkatsusai omedetō)イースターおめでとう (īsutā omedetō)
Jouaiyeux Pâques
행복한 부활절이 되시길 (haengpoghan puhwarcheori toesikir)
Priecīgas Lieldienas
Среќен Велигден (Sreken Veligden)
Христос воскресе (Hristos voskrese) Christ has risen
Навистина воскресе (Navistina voskrese)
Truly, he has risen - rsp
ഈസ്ടര് ആശംസകള്‍! (iistar ashamsakal!)
L-Għid it-tajjeb
Caisht sonney dhyt
Ngā mihi o te Aranga
God påske
(eide pak mobārak) عيد پاک مبارک
Wesołych Świąt Wielkanocnych! Wesołego Alleluja!
Szczęśliwej Wielkanocy! Wesołych Świąt Wielkiej Nocy
Boa Páscoa, Páscoa Feliz, Feliz Páscoa
Paşte Fericit
Hristos a inviat! (Christ has risen!)
Adevarat ca a inviat! (Truly, he has risen - rsp)
Христос воскресе (Xristos voskrese) Christ resurrected
воистину воскресе (voistinu voskrese) truly resurrected - rsp
Manuia le Eseta
A' Chàisg sona
Христос васкрсе (Hristos vaskrse) - Christ resurrected
Ваистину васкрсе (Vaistina vaskrse) - truly resurrected (rsp)
Sicilian
Bona Pasqua
Veselé prežitie Veľkonočných sviatkov
Vesele velikonočne praznike
Heri kwa sikukuu ya Pasaka
Maligayang pasko ng pagkabuhay
Feliz Paskua
Lek me ech'an ti ta k'uxul orae
Paskalya yortunuz kutlu olsun
(Note: most Turkish people are Muslims and do not celebrate Easter)
Христос Воскрес! (Khrystos Voskres!) Christ is Risen!
Воїстину Воскрес! (Voyistynu Voskres!) Truly He is Risen! - rsp
З Великодніми святами (Z Velykodnimy sviatamy)
(eid mubarak) عید مبارک
Chúc Mừng Phục Sinh
Volapük
Lesustanazäli yofik
Ẹ ku Ayọ Ajinde

Note: Easter is a Christian festival and therefore it is not universally celebrated.