W tym tygodniu ciekawostki o język afrikaans. Mam nadzieję,
że będą dla was też będą to nowości, o które jeszcze nie słyszeliście.
Język
afrikaans, język afrykanerski (afrikaans, Afrikaanse taal) to
indoeuropejski język należący do dolnosaksońskiej gałęzi języków
zachodniogermańskich i jest językiem ojczystym południowoafrykańskich
Koloredów oraz białych Afrykanerów. Powstał na styku kultur w Kolonii
Przylądkowej z XVII-wiecznych dialektów niderlandzkich pod wpływem
języka malajskiego i portugalskiego oraz miejscowych języków ludów
hotentockich (Khoi, Khoikhoi).
Niderlandzkim - językiem urzędowym holenderskiej Kompanii
Wschodnioindyjskiej (VOC) - mówili funkcjonariusze, żołnierze Kompanii
oraz europejscy osadnicy, przybywający na tereny dzisiejszej Republiki
Południowej Afryki od połowy XVII wieku, a pochodzący głównie z Holandii
i Niemiec oraz w mniejszym stopniu z Francji i Skandynawii. Koloniści
ci dali początek Burom, czyli przodkom dzisiejszych Afrykanerów.
Językiem malajskim i portugalskim posługiwała się na Przylądku większość
sprowadzanych niewolników.
W
ten sposób afrikaans ukształtował się na styku języków, kultur, ras i
religii jako język codziennej komunikacji i aż do końca XIX wieku
traktowany był pogardliwie jako mowa Hotentotów, Koloredów oraz
niewykształconych farmerów z prowincji. Podstawowy zasób słownictwa w
afrikaans, ok. 90%, pochodzi z języka niderlandzkiego, lecz wykazuje on
także wpływy leksykalne malajskiego, portugalskiego, a od XIX wieku
także elementy przejęte z języka angielskiego oraz miejscowych języków
bantu.
Do końca XIX wieku afrikaans funkcjonował na równi z
językiem niderlandzkim i uzupełniał go w niższych rejestrach, ale w
niepodległych państwach burskich (Transwal, Orania) urzędowym był nadal
niderlandzki. Pozostał on też językiem kościoła reformowanego.
Od lat 40. XIX wieku zafrykanizowane formy niderlandzkiego
były coraz częściej używane w prasie, a od lat 70. datują się pierwsze
próby kodyfikacji i emancypacji afrikaans, co miało bezpośredni związek z
agresywną anglicyzacją oraz uzyskiwaniem świadomości narodowej przez
Afrykanerów.
Po
podboju republik burskich przez Wielką Brytanię (tzw. wojny burskie)
język afrikaans stał się podstawowym elementem afrykanerskiej tożsamości
narodowej i nastąpiła jego szybka standaryzacja i rozwój: w 1925 r.
stał się obok angielskiego, na równi z niderlandzkim, językiem urzędowym
w Związku Południowej Afryki, a potem w Republice Południowej Afryki
oraz w Namibii, w praktyce jednak szybko wyparł język niderlandzki.
Obecnie jest jednym z 11 urzędowych języków RPA; używany jest też
powszechnie w Namibii.
Afrikaans jako językiem ojczystym ok. 6,2 mln mieszkańców
RPA, z czego zdecydowaną większość stanowią Afrykanerzy i Koloredzi oraz
dodatkowo 4 mln jako jednym z dwóch języków ojczystych (łącznie ok. 26%
populacji RPA). Najwięcej użytkowników afrikaans skupia się w stolicy
kraju – Pretorii oraz w Bloemfontein, a także na całym obszarze Kraju
Przylądkowego, czyli w zachodniej części RPA.
Źródło: wikipedia.org.pl; swiatjezykow.blogspot.com
