poniedziałek, 7 maja 2018

Świat i jego zakątki

W tym tygodniu przedstawię Wam kilka ciekawostek o maju. Maj to miesiąc uważany przez wielu za najpiękniejszy i najprzyjemniejszy. Dla dawnych Słowian był to czas celebrowania wiosny w jej pełni, radowania się z rozkwitających drzew, roślin i kwiatów. W maju przyjęło się obchodzić dawne słowiańskie święto – Stado, a także związane z nimi ludowe Zielone Świątki.
Słup majowy

Słowo „maj” w języku polskim to nie tylko nazwa miesiąca, gdyż oznacza on również tzw. słup majowy (nazywany też drzewkiem) – wyrzeźbiony z klonu, brzozy lub głogu drewniany słup, który przyozdabiano wstążkami i kwiatami z okazji majowych obrzędów, by następnie odprawić dookoła niego rytualny taniec. Maj to także okolicznościowy bukiet z gałęzi jodłowych i kwiatów, który przywiązywano w maju na wierzchołkach drzew przy domach ładnych dziewczyn. Z kwitnieniem i roślinnością maj łączy także pochodzący od niego czasownik „maić” – czyli zdobić coś zielonymi gałązkami, liśćmi i kwiatami.

Pochodzenia słowa
Mimo wyraźnych związków maja z ludowymi tradycjami, samo słowo maj ma obcy rodowód. Maj to jedna z dwóch nazw polskich miesięcy, która została zaadaptowana z łaciny, gdzie łacińska nazwa Maius ma związek z rzymską boginią Mają. Kult Mai sięga czasów staroitalskich. Maja jako bogini to typowa matka-ziemia, bogini wzrastania. Poświęcenie tego miesiąca właśnie tej postaci jest nieprzypadkowe, o czym świadczy fakt, jak wiele gatunków kwitnie w maju.

Maj u Czechów
Rodzime nazewnictwo maja uchowało się także u Czechów, wśród których piąty miesiąc określa się mianem „květen” – miesiąc kwitnienia, nazwa tożsama z naszym kwietniem.

Maj u Chorwatów
Tradycyjnie odrębność nazewniczą zachowali Chorwaci, dla których maj nosi nazwę „svibanj”. Wyraz ten utworzono od chorwackiej nazwy „derenia” – ozdobnego krzewu, którego białe kwiaty rozkwitają w piątym miesiącu roku.

Maj a burza
W ludowych porzekadłach dobrze zachowało się skojarzenie maja z burzami: „Jeśli w maju grzmot, rośnie żyto w lot”. Zwiastunami majowego urodzaju są także pszczoła i kukułka. Najpopularniejsze przysłowie o maju brzmi jednak: „W maju jak w gaju”. W porzekadle tym zachowało się obecne również w etymologiach skojarzenie maja z obfitością kwitnących roślin.

Powód do radości w maju
Dla Słowian piąty miesiąc roku to zatem przede wszystkim czas kwitnienia i związanej z nim radości. W łacinie przymiotnikiem „majus” można określić kogoś pełnego radości. Również i w słowiańskiej kulturze przyjęło się radować i świętować w tym czasie. Zresztą, jak tu nie świętować, skoro wszystko dookoła tak pięknie kwitnie?

Źródło: www.slawoslaw.pl, pl.wikipedia.org