W tym tygodniu, związku z wydarzeniami w Hiszpanii, których możemy być świadkami, przedstawię wam kilka faktów o Katalonii.
Katalonia (kat. Catalunya, hiszp. Cataluña) to wspólnota
autonomiczna Hiszpanii leżąca na północnym-wschodzie kraju, o kształcie
mniej więcej trójkąta, którego dwa boki stanowią granica z Francją oraz
brzeg Morza Śródziemnego. Składa się z czterech prowincji: Barcelona,
Girona, Lleida i Tarragona, a jej stolicą jest Barcelona.
Oficjalnym językiem oprócz hiszpańskiego (kastylijskiego)
jest kataloński, a także coraz rzadszy,
używany głównie w górach (Val
d'Aran) okcytański.
Krótka historia Katalonii
Podobnie
jak reszta Hiszpanii, obszar Katalonii, zamieszkały pierwotnie przez
Iberów i Celtów, przeżywał kolonizację Greków, następnie Kartagińczyków.
Ostatecznie stał się częścią Imperium Rzymskiego.
Na początku IX w. Frankowie zdobyli Barcelonę, tworząc na tej wysokości pas buforowy pomiędzy ziemiami Franków i Maurów zwany Marca Hispanica.
W końcu, w X w. lokalni władcy mogli sobie pozwolić na
uniezależnienie się od władców frankijskich. Ich państwo składało się z
wielu drobnych obszarów, którymi rządzono z twierdz. Od owych "władców
zamków" podobno wywodzi się słowo Catalunya, pierwszy raz udokumentowane w XII w.
W XII w. miało miejsce ważne dla dalszych losów Katalonii
wydarzenie, mianowicie ślub hrabiego Ramona Berenguera IV z królową
Petronillą Aragońską. Unia personalna połączyła Katalonię i Aragonię,
tworząc Koronę Aragońską, która przetrwała do 1707 r.
Władcy
Korony Aragońskiej po podboju ziem Maurów przyłączyli do Korony na
południu trzecie państwo – królestwo Walencji. Korona stała się także
potęgą morską w regionie, obejmując swoim wpływem Baleary, Sardynię,
Sycylię i południowe Włochy. Katalonia, a szczególnie Barcelona, stała
się centrum handlu morskiego.
Kolejny ważny moment dla Katalonii i całej Hiszpanii to ślub
Ferdynanda II Aragońskiego z Izabelą I Kastylijską w 1469 r. Formalne
połączenie Korony Aragońskiej i Kastylijskiej w Królestwo Hiszpanii w
1516 r. dało podwaliny pod współczesne państwo hiszpańskie. Aczkolwiek
zgodnie z dotychczasową tradycją królestwa zachowały autonomię – swoje
prawo, administrację etc.
Przez kolejne lata próby centralizacji władzy i zwiększenia opodatkowania królestw wywołały niezadowolenie w Katalonii.
Kiedy
królem Hiszpanii został Burbon Filip V, zemścił się on srodze za brak
poparcia na królestwach Korony Aragońskiej. W 1716 r. unieważnił
katalońską konstytucję, lokalny parlament i prawa. Ustanowił nowe
struktury terytorialne i zabronił używania języka katalońskiego,
najpierw w administracji, potem w szkołach.
Pomimo problemów politycznych, Katalonia w XVII i XVIII w.
rozwijała się gospodarczo, w kolejnym stuleciu stając się centrum
przemysłowym Hiszpanii.
W latach trzydziestych XX w., za czasów Drugiej Republiki,
Katalonia odzyskała autonomię. Był to jednak czas wojny domowej i
wkrótce – w 1939 r. – gen. Franco pozbawił Katalonię autonomii, zdusił
dążenia nacjonalistyczne Katalończyków, zakazano nawet drukowania prasy w
języku katalońskim.
Kiedy w 1978 r. do Hiszpanii powróciła demokracja, możliwe
było odzyskanie autonomii i utworzenie lokalnej władzy oraz powrót do
języka katalońskiego i kultury.
Język kataloński
Z
ciekawostek można odnotować, że Katalonii, a właściwie katalońskiej
wspólnocie językowej w 2005 r. przyznano do promowania własnego języka i
kultury oficjalną domenę internetową ".cat".
Język kataloński to język romański z grupy zachodniej,
mający status języka urzędowego w Andorze i hiszpańskich wspólnotach
autonomicznych: Katalonii, Balearach i Walencji. Jest zrozumiały dla 9
milionów ludzi, z których większość zamieszkuje wymienione regiony
Hiszpanii. Według Ethnologue kataloński jest językiem
wschodnioiberyjskim. Ma wiele cech wspólnych z hiszpańskim, włoskim i
francuskim.
Źródło: www.peregrynacje.pl, pl.wikipedia.org
