Ciekawostki ze świata - o bardzo ciekawych tunelach na świecie

Na pewno zgodzicie się ze mną, że szybkie podróżowanie na masową skalę nie byłoby możliwe, gdyby nie sieci tuneli, które pozwalają pokonać morza nie przesiadając się na promy i góry, nie przesiadając się do samolotów. Wysyp wielkich konstrukcji tunelowych obserwujemy od lat dziewięćdziesiątych poprzedniego wieku, ale nie tylko największe, najszybsze i najdłuższe moim zdaniem jest piękne. Niektóre tunele powstały dzięki siłom natury, niektóre przypadkiem, a niektóre bynajmniej nie po to, aby łączyć, ale wręcz przeciwnie: dzielić.

1. Tunel Laerdal - Tunel Laerdal w Norwegii ma 15 kilometrów długości i jedzie się nim około 20 minut. Wiadomo, że przebywanie w miejscach pod ziemią, których końca nie widać, nie leży w naturze człowieka. Dlatego konstruktorzy tunelu Laerdal w porozumieniu z psychologami postanowili nieco umilić podróż kierowcom, którzy pod ziemią muszą spędzić ponad kwadrans. Aby łatwiej było utrzymać im koncentrację a tym samym panowanie nad kierownicą, tunel został oświetlony na różny sposób na kilku odcinkach. Dzięki temu ma się wrażenie, że jedzie się nie jednym, ale kilkoma oddzielnymi tunelami.
    
2. Przewrócona sekwoja - Nie wszystkie tunele wśród najciekawszych tuneli na świecie mają po kilkanaście kilometrów długości. Jednym z takich przykładów jest przewrócona sekwoja (a raczej mamutowiec olbrzymi) w jednym z parków narodowych w Kalifornii. Drzewo zwaliło się na drogę jeszcze w latach trzydziestych poprzedniego stulecia, ale dyrekcja Parku Narodowego Sekwoi zrezygnowała z jego usunięcia, a zamiast tego umożliwiła kierowcom przejazd drążąc w drzewie tunel. Umożliwiły to ogromne rozmiary pnia.   
    
3. Tunel Marmaray - Tak, jak tunel pod kanałem La Manche jest znany z tego, że połączył dwa niegdyś bardzo wrogie sobie kraje, Turecki tunel Marmaray ma za zadanie połączyć dwie części miasta rozdzielone nie tylko wodą, ale położone na dwóch różnych kontynentach!. Chodzi oczywiście o Stambule. Plany polepszenia komunikacji między azjatycką a europejską częścią miasta nie są nowe i sięgają połowy XIX wieku. Początkowo chciano zbudować tunel położony w morzu na palach, potem na dnie morskim, ale ostatecznie zdecydowano się na klasyczną wersję przewiercenia się pod dnem cieśniny. Tunel jeszcze nie jest gotowy. Opóźnienie spowodowane było pracami archeologicznymi, a oddanie przeprawy do użytku planowane jest na jesień 2013 roku.  
    
4. Tunel pod granicą koreańsko-koreańską - Nie wszystkie tunele na świecie były budowane po to, aby łączyć miasta, czasem państwa, a w niektórych przypadkach całe kontynenty. System czterech tuneli pod granicą między Koreą Północną a Południową powstały po to, aby jedno państwo (w tym przypadku Korea Północna) mogło napaść na drugie. Pierwsze tunele tego systemu zostały odkryte już w latach siedemdziesiątych, a ostatni dopiero w roku 1990. Granica między państwami do tej pory jest zdemilitaryzowana i bardzo starannie zabezpieczona. Niespodziewane przekroczenie jej lądem bez wiadomej reakcji międzynarodowej jest niemożliwe, ale drogami pod lądem jest to możliwe. Tunele kończą się zaledwie 45 kilometrów od Seulu i pozwalałyby przerzucić jedną dywizję, czyli kilkanaście tysięcy wojska, w zaledwie godzinę.
    
5. Natural Tunnel w Wirginii - A teraz coś bardziej starego. W Wirginii na Wschodnim Wybrzeżu Stanów Zjednoczonych wciąż w użyciu jest tunel kolejowy, który istnieje kilka milionów lat. Powstał w wyniku wypłukiwania przez kwas węglowy wapiennych formacji miejscowego wzgórza, ale w tym procesie nie powstała jaskinia, ale tunel na tyle duży, że może pomieścić pociąg. I w tym celu wykorzystywany jest do tej pory, obsługując połączenia towarowe, przewożąc węgiel. Amerykanie byli swego czasu tak zachwyceni tym tunelem, że niektórzy nazywali go ósmym cudem świata.

12/2013

Ciekawostki ze świata - najzimniejsze miejsca na świecie...

Chociaż zima trzyma się za naszymi oknami, na szczęście w Polsce zima z roku na rok staje się coraz mniej sroga. Temperatury rzadziej schodzą poniżej – 20 stopni C. Co prawda gruby sweter i kurtka są obowiązkowym elementem stroju, ale istnieje bardzo racjonalne pocieszenie – na Ziemi jest kilka miejsc, gdzie jest jeszcze zimniej! A jeżeli zima to Wasza ulubiona pora roku to może zainspirujemy Was do zaplanowania wycieczki w mroźne zakątki świata.

1. Rosyjska Stacja Badawcza Wostok na Antarktydzie - Miejsce, w którym zanotowano najmniejszą minusową temperaturę. W 1983 r. termometry wskazały tu aż – 89,6 °C! Śmieszny może się wydać fakt, że takie anomalia miały miejsce w lipcu, kiedy to w Polsce wszyscy cieszymy się upalnym Słońcem. Wydarzenie zostało uznane za jeden z Rekordów Guinnessa. Stacja ulokowana jest na wysokości 3488 m n.p.m. w punkcie niedostępności. Z bardziej aktualnych pomiarów wynika, że w 2008 r. temperatura sięgnęła w niej do -82 °C. Czy jest ktoś odważny na wyprawę do Krainy Mrozu
    
2. Tomtor na Syberii - W 2004 r. ta mała wieś pobiła inną rosyjską miejscowość, a dokładnie Ojmiakon, do której przez prawie 80 lat należał rekord najniższej temperatury w regionie zamieszkałym przez ludzi (- 71,2 °C). Tomtor znajduje się w okolicach Jurkucka i jest najzimniejszym miejscem na ziemi. Termometry wskazały tu – 72,2 °C. Z racji syberyjskich warunków, tutejsza ludność trudni się m.in. rzeźbieniem w lodzie oraz handlem futrami. W pobliżu znajdują się gorące źródła wody i to właśnie od nich zaczerpnięto nazwę miejscowości, którą zamieszkuje ok. 500 osób.
    
3. Wierchojańsk w Azji - Jednym z czołowych miejsc na liście najzimniejszych zakątków świata jest rosyjska miejscowość Wierchojańsk. W 1892 r. odnotowano tu aż – 67,8 °C. Obecnie średnia roczna temperatura wynosi ok. – 17 °C.
    
4. Fairbanks na Alasce oraz Snad w Kanadzie - Powszechnie wiadomo, że Alaska jest jednym z najzimniejszy stanów Ameryki. Temperatury spadające do – 62 °C to raczej dość normalne zjawisko w tych regionach. Również na 5 miejscu uplasowała się kanadyjska miejscowość Snad. W 1947 r. zanotowano na jej terenie równie niską temperaturę, co w Fairbanks.
    
5. Ekwador w Ameryce Południowej - Rzadko wspomina się o wygasłym wulkanie Cayambe w Andach w okolicy Quito. Jego szczyt sięga aż 5789 m, czyli znacznie wyżej niż granica wiecznego śniegu. To zdecydowanie najwyższy i najzimniejszy punkt na równiku. Warto wspomnieć, że o wspinaczce na wierzchołek wulkanu marzy niejeden miłośnik ekstremalnych sportów. U podnóża góry znajduje się miasteczko o takiej samej nazwie. Przyciąga ono turystów pysznymi regionalnymi ciasteczkami Cayambe.

11/2013

Ciekawostki narciarskie w Polsce...

Ile jest kolejek linowych w Polsce? Która trasa w naszych górach jest najdłuższa, a która najbardziej stroma? Gdzie można pojeździć na nartach najbliżej morza i dlaczego da się polubić "Małego Wacka"? Oto kilka faktów, których nie wiedzieliście (ja też nie wiedziałam :)) o nartach w Polsce!

• Najstarsza kolejka linowa w Polsce powstała w 1936 r. - to oczywiście słynna kolejka na Kasprowy. Budowa kolei trwała 227 dni, co stanowiło ówczesny rekord świata. Obydwa odcinki kolei miały łącznie 4290 m długości, a mieszczące po 33 pasażerów wagony mogły przewozić w każdym kierunku do 180 os/godz.
   
• Kasprowy Wierch, "święta góra polskiego narciarstwa" dzierży kilka rekordów. Po pierwsze jest najwyżej położonym terenem narciarskim w Polsce, jednocześnie jedynym o charakterze alpejskim. Tutaj narciarze mogą znaleźć największą różnicę poziomów pomiędzy górną, a dolną stacją. Tutaj także można dokonać najdłuższego zjazdu - od szczytu Kasprowego po Kuźnice długość tego zjazdu wynosi ponad 7 km.
   
• Najstarszą kolejką krzesełkową w Polsce jest wyciąg na Kopę w Karpaczu z 1959 r. Co prawda rok wcześniej zaczęto budować kolejkę na Skrzyczne w Beskidzie Śląskim, ale była ona potem modernizowana, podczas, gdy jednoosobowe krzesełko w Karkonoszach działa do dziś praktycznie bez większych modernizacji.
   
• Nanowsza, i jednocześnie jedna z najnowocześniejszych kolejek krzesełkowych w Polsce znajduje się w Białce Tatrzańskiej. 6-cio osobowa, wyprzęgana, krzesełkowa kolej linowa firmy Leitner została otwarta w sezonie 2011/12. Wyposażona jest jako jedna z pierwszych na świecie w niebieskie osłony przeciwwietrzne (kolor ten nie był dotychczas stosowany), system ogrzewanych, miękkich, tapicerowanych siedzeń oraz podziemny garaż krzeseł.
   
• Największym ośrodkiem narciarskim w Polsce pod względem ilości tras zjazdowych jest Czyrna-Solisko w Szczyrku. Skupia on 13 wyciągów o łącznej długości 7800 m. 13 tras narciarskich o łącznej długości 25 km jest dostosowanych do różnych poziomów umiejętności narciarzy. 
   
• A gdzie znajduje się w takim razie najstromsza trasa w Polsce? Dokładnych pomiarów nie ma, ale najprawdopodobniej jest nią trasa slalomowa na Nosalu. Wśród narciarzy zdania są jednak podzielone i do tytułu najtrudniejszej trasy w Polsce pretenduje także Trasa FIS na Szrenicy, w czołówce trudnych polskich zjazdów narciarze wskazują również nartostrady wiodące przez Hale Gąsienicową i Goryczkową oraz stok na Skrzycznem w Szczyrku.
   
• W Sopocie, niedaleko Opery Leśnej znajduje się najbardziej na północ, a jednocześnie najniżej położony stok narciarski w Polsce - Łysa Góra. Górna stacja wyciągu wznosi się na wysokości 100 m n.p.m. a dolna na wysokości 70 m n.p.m.
   
• Z kolei w Warszawie znajduje się inny ciekawy teren narciarski - Górka Szczęśliwicka. Stok zjazdowy o powierzchni ponad 9 tysięcy metrów kwadratowych, który został pokryty nowoczesnymi matami z Dentexu. Dzięki temu można na nim uprawiać narciarstwo i snowboard w ciągu całego roku. Jest to jeden z największych tego typu ośrodków na Starym Kontynencie.
   
• Zupełnie niecodziennym miejscem do szusowania na nartach jest Góra Kamieńsk. Została usypana przez zwałowarki z wierzchniej warstwy ziemi przykrywającej pokłady węgla i jest najwyższym wzniesieniem w Polsce środkowej. Główna trasa ma długość 760 metrów i jej szerokość waha się od 30 do 150m a różnica wzniesień to 123m.
   
• Na Jaworzynie Krynickiej znajduje się chyba najśmieszniej nazwany wyciąg w Polsce - "Mały Wacek". Jest to wyciąg szkoleniowy dla dzieciaków. Nie wiemy kto wymyślił tę nazwę, ale jej wieloznaczność zawsze dodaje nam dobrego humoru!

10/2014

Odkryj języki z BALAJCZA: węgierski w polskim...

Wpływy węgierskie w języku polskim widoczne są w dwóch obszarach: wojskowości i pasterstwa owiec.

Pierwszy ma swoje korzenie w wiekach XV i XVI a zwłaszcza w rządach Stefana Batorego. Oto kilka z nich:

• orszak pochodzi od słowa ország (kraj), kiedyś słowo oznaczało to co znaczy w węgierskim
   
• rokosz pochodzi od pola Rákos, gdzie miejsce miały elekcje królewskie, co kiedyś oznaczało
   
• Szereg słów używanych przez górali ma również węgierskie pochodzenie. Za ich obecność w polskim odpowiada bliskość Węgier. Podobno obecne są też wśród pasterzy rusińskich, słowackich i morawskich. Oto one: juhas, bojtar, gazda, rowas, satra (sátor), haldamas (áldomás), banovac, bantovac, kiel-towac (költeni), hotar, hasen (haszon), kulesza  (köleskása), hajtowac (hajtani), baga (bagó), falatek (falat, darab), hyrny (híres), kielczyk (költség), cyga (csiga), itd.
   
• Inne słowa, które mogą mieć wspólne pochodzenie: łopaty (lapát), gołąb (galamb) i karczma (kocsma)

9/2013