W tym tygodniu przedstawię kilka ciekawostek o Australii.

Australia to państwo położone na półkuli południowej, obejmujące najmniejszy kontynent świata - Australię, wyspę Tasmanię i inne znacznie mniejsze wyspy na Oceanie Indyjskim i Spokojnym. To jedyny kraj na świecie, który obejmuje cały kontynent. Siłą rzeczy nie posiada granic lądowych z żadnym państwem.
Jaka była główna przy­czy­na wy­bu­do­wa­nia Canberry jako stolicy Au­stra­lii, zamiast wybrania któregoś z ist­nie­ją­cych miast?
Sprzecz­ka między Sydney a Mel­bo­ur­ne. W końcówce XIX wieku dyskusje na temat kształtu fe­de­ra­cji Au­stra­lii zostały zdo­mi­no­wa­ne kwestią wyboru stolicy. Zarówno Sydney, jak i Mel­bo­ur­ne pre­ten­do­wa­ły do tej funkcji. Osta­tecz­nie osią­gnię­to kom­pro­mi­s: zostanie wy­bu­do­wa­na nowa stolica pomiędzy oboma mia­sta­mi.
Gdzie znaj­dzie­my naj­więk­szą ilość wiel­błą­dów jed­no­garb­nych na wol­no­ści?
W Au­stra­lii. Wiel­błą­dy są hodowane po­wszech­nie w Afryce, Azji i na Bliskim Wscho­dzie, ale na wolności spotkać można je jedynie w Au­stra­lii. Wiel­błą­dy zostały przy­wie­zio­ne przez dawnych ko­lo­ni­stów i były używane jako środek trans­por­tu m.in. przy budowie linii ko­le­jo­wych. Po upo­wszech­nie­niu się trans­por­tu mo­to­ro­we­go prze­sta­ły być po­trzeb­ne. Zostały wy­pusz­czo­ne na wolność i prze­trwa­ły do dziś jako pół­dzi­kie stada.
Gdzie zrobiono to zdjęcie kurortu nar­ciar­skie­go?
W Au­stra­lii. Choć Au­stra­lia kojarzy się przede wszyst­kim z klimatem pu­styn­ny­m, to w górach Nowej Po­łu­dnio­wej Walii, Wiktorii oraz Tasmanii istnieje kilka dobrze roz­wi­nię­tych ośrodków nar­ciar­skich. Są one w zasięgu week­en­do­wych wypadów wielu Au­stra­lij­czy­ków. Miesz­kań­cy Canberry mają zaledwie dwie godziny jazdy do ośrodków nar­ciar­skich Nowej Po­łu­dnio­wej Walii, zaś ośrodek Mount Baw Baw znajduje się jedynie 120 km od Mel­bo­ur­ne.
Kim był Alfred Gibson, od którego została nazwana au­stra­lij­ska Pustynia Gibsona?
Czło­wie­kie­m, który zaginął na pustyni. Pustynia Gibsona została tak nazwana przez Ernesta Gilesa, po­dróż­ni­ka, którego eks­pe­dy­cja po raz pierwszy prze­mie­rzy­ła Au­stra­lię. Niewiele wiadomo o samym Al­fre­dzie Gib­so­nie, który odłączył się od eks­pe­dy­cji i zaginął - pozostał jedynie krótki opis jego wyglądu.
Który ssak jest jadowity i przez to nie­bez­piecz­ny dla ludzi?
Dziobak jest nie­zwy­kłym zwie­rzę­ciem i równie nie­zwy­kły jest jego jad, pro­du­ko­wa­ny przez gruczoły znaj­du­ją­ce się na nogach. Jak­kol­wiek jad ten nie może zabić czło­wie­ka, to wywołuje bardzo silny ból, który - co stanowi nie­roz­wią­za­ną zagadkę - nie zmniej­sza się nawet po podaniu morfiny. Biolodzy po­dej­rze­wa­ją, że jad może działać bez­po­śred­nio na re­cep­to­ry bólu w mózgu. Czasami ból ten nie znika cał­ko­wi­cie i utrzy­mu­je się mie­sią­ca­mi.
Kiedy w Au­stra­lii pojawiły się dingo?
3500 lat temu. Dingo zostały przy­wie­zio­ne z po­łu­dnio­wej Azji wraz z jedną z fal osad­ni­czy­ch, którą przybyli przod­ko­wie Abo­ry­ge­nów Au­stra­lij­skich. Dingo przybyły do Au­stra­lii jeszcze nie w pełni udo­mo­wio­ne i wtórnie zdzi­cza­ły. Różnią się od psów domowych wieloma szcze­gó­ła­mi, między innymi nie potrafią szcze­kać.
Na którym kon­ty­nen­cie znajduje się najmniej ak­tyw­nych wul­ka­nó­w?
W Au­stra­lii. Na kon­ty­nen­cie au­stra­lij­skim nie od­no­to­wa­no ani jednej erupcji wulkanu od czasu jego ko­lo­ni­za­cji. Istnieje kilka wulkanów w po­łu­dnio­wej części kon­ty­nen­tu, które naj­praw­do­po­dob­niej są drze­mią­ce i wy­bu­cha­ły kilka tysięcy lat temu, już po za­sie­dle­niu Au­stra­lii przez Abo­ry­ge­nów.
Na którym kon­ty­nen­cie, jako jedynym poza An­tark­ty­dą, nie ma elek­trow­ni ato­mo­wy­ch?
W Au­stra­lii. Au­stra­lia to w praktyce jedyny z wysoko roz­wi­nię­tych krajów, który nie używa energii jądrowej (własnej lub im­por­to­wa­ne­j). Przy­czy­ny tego stanu rzeczy są czysto eko­no­micz­ne - Au­stra­lia posiada duże zasoby taniego w wy­do­by­ciu węgla, położone w pobliżu aglo­me­ra­cji miej­skich. Na każdym innym kon­ty­nen­cie istnieją elek­trow­nie jądrowe (są w Bra­zy­lii, Ar­gen­ty­nie i Po­łu­dnio­wej Afryce).
Gdzie wy­stę­pu­ją molochy strasz­li­we, jasz­czur­ki słynące z prze­ra­ża­ją­ce­go wyglądu?
W Au­stra­lii. Za­miesz­ku­ją­ce pustynie za­chod­niej Au­stra­lii molochy są nie­groź­ne dla wszyst­kich oprócz mrówek, którymi się żywią.
W 2012 roku NASA opu­bli­ko­wa­ła sławne "Black Marble" - zdjęcie nocnych świateł. Czym są światła w cen­tral­nej części za­chod­niej Au­stra­lii?
Po­ża­ra­mi. To zdjęcie zostało zmon­to­wa­ne z danych uzy­ska­nych w ciągu dzie­wię­ciu dni w kwietniu 2012 i trzy­na­stu dni w paź­dzier­ni­ku 2012. Oznacza to, że pożary i inne światła (takie jak oświe­tle­nie statków) mogły być wykryte w ciągu jednej doby i zin­te­gro­wa­ne w obrazie kom­po­zy­to­wy­m, mimo że były zja­wi­skiem tym­cza­so­wym - dały wrażenie ma­syw­ne­go blasku.
Źródło: wikipedia.org.pl; http://pl.globalquiz.org/ciekawostki-australia/

Odkrywanie ciekawostek o różnych językach świata

W tym tygodniu przedstawię kilka ciekawostek o języku niemieckim. Po językach angielski i francuski, to jest właśnie ten język w którym najczęściej tłumaczemy u BALAJCZA.
Znane niemieckie przysłowie mówi „Deutsche Sprache, schwere Sprache”, co znaczy tyle, co: język niemiecki to trudny język. Tak więc nie można się dziwić obcokrajowcom, że trudno im zrozumieć skomplikowaną niemiecką gramatykę i wydawałoby się nigdy niekończące się konstrukcje zdań:)
1/ Około 100 milionów osób posługuje się językiem niemieckim, jako językiem ojczystym, co oznacza, że język niemiecki znajduje się w pierwszej dziesiątce najczęściej używanych języków w Europie. Łącznie mówi po niemiecku ponad 120 milionów osób. Około 8% wszystkich stron internetowych jest w języku niemieckim.
Po niemiecku mówi się również w Austrii, Lichtenstein, Luksemburgu, dużej części Szwajcarii, części północnych Włoch, wschodniej Belgii oraz wschodniej Francji. Język niemiecki ma swoich użytkowników również w wielu krajach, gdzie nie ma on statusu języka oficjalnego. Są to przykładowo Stany Zjednoczone , Brazylia, Kanada, Argentyna, Kazachstan, Holandia, Wielka,Brytania, Hiszpania, Chile, Paragwaj, Węgry, Rosja, Republika Południowej Afryki, Meksyk, Izrael, Rumunia i Czechy.
2/ Standardowy język niemiecki (Standard Hochdeutsch) oparty jest na Biblii Marcina Lutra, która z kolei opiera sie na języku mówionym w Górnej Saksonii i Turyngii. Ludzie z wyższym wykształceniem mówią zwykle Hochdeutsch. W mniejszych wioskach, gdzie kontakt z resztą kraju jest ograniczony, mogą występować z tym problemy.
3/ Dialekty języka niemieckiego, bardzo często w kontakcie z innymi językami, odegrały kluczową rolę w kształtowaniu się kilku innych języków. Przykładem jest tu wykształcony w średniowieczu język jidysz oraz język luksemburski. W XIX wieku natomiast z kilku dialektów niemieckich rozwinął się w USA język pensylwański.
4/ Językiem niemieckim posługują się na co dzień miliony osób. Jednak trzeba być świadomym tego, że nie wszędzie jest to ten sam niemiecki! Mimo, że język pisany i gramatyka są takie same w całym kraju, to istnieje wiele regionalnych akcentów i różnych dialektów. Niektóre dialekty, przykładowo bawarski są tak silne, że nawet rodowitym Niemcom trudno jest je zrozumieć.
5/ Alfabet niemiecki jest odmianą alfabetu łacińskiego i składa się z 30 liter. Oprócz 26 liter klasycznych zawiera także przegłosy ä, ö i ü (tzw. Umlaut) oraz ß (tzw. Es-Zett lub scharfes S). Przy braku odpowiednich czcionek muszą one być zastępowane odpowiednimi dwuznakami (ä = ae, ö = oe, ü = ue, ß =ss).
Źródło: wikipedia.org.pl; http://korepetycje-z-niemieckiego.pl/ciekawostki-dotyczace-jezyka-niemieckiego

Odkrywanie ciekawostek o różnych zakątkach świata

W tym tygodniu przedstawię kilka ciekawostek o Afryce. Mam nadzieję, że będą to dla Was nowości, o których jeszcze nie słyszeliście.
 
Rzeka Okawango słynie ze swojej bogatej przy­rod­ni­czo delty. Do czego rzeka wpada osta­tecz­nie?
Do niczego. Rzeka jest wy­jąt­ko­wa, rozlewa się bowiem szeroko po pustyni Ka­la­ha­ri, tworząc słynną, ba­gien­ną, bez­od­pły­wo­wą deltę.

Który kraj, poza USA, nazwał swoją stolicę na cześć pre­zy­den­ta Stanów Zjed­no­czo­ny­ch?
Liberia została utwo­rzo­na w roku 1847 przez wy­zwo­lo­nych nie­wol­ni­ków ze Stanów Zjed­no­czo­nych. Wpro­wa­dzi­li oni model rządów wzo­ro­wa­ny na USA, a no­wo­ wy­bu­do­wa­ną stolicę nazwali Monrovia - na cześć Jamesa Monroe, który wspierał ideę ko­lo­ni­za­cji Afryki.
 
Gdzie na świecie wciąż w naj­więk­szej skali istnieje nie­wol­nic­two?
W Mau­re­ta­nii. Dziś około 600,000 miesz­kań­ców Mau­re­ta­nii, czyli ok. 20% po­pu­la­cji, to nie­wol­ni­cy. Są to w więk­szo­ści człon­ko­wie czar­no­skó­re­go ludu Haratin, który od wieków był znie­wo­lo­ny. Nie­wol­nic­two zostało w Mau­re­ta­nii znie­sio­ne dopiero w roku 1981, a w roku 2007 po­sia­da­nie nie­wol­ni­ków stało się karalne. Jest to jednak martwe prawo - do tej pory skazano zaledwie jedną osobę. Kwestia nie­wol­nic­twa stanowi w Mau­re­ta­nii nie­usta­ją­cy temat debaty pu­blicz­nej.

Jaki karabin widoczny jest na fladze Mo­zam­bi­ku?
Ka­łasz­ni­kow. Karabin i gwiazda to po­zo­sta­ło­ści mark­si­stow­skiej ide­olo­gii partii FRELIMO, która przejęła władzę w roku 1983. W 2005 r. padła pro­po­zy­cja, by te symbole usunąć, gdyż szkodzą wi­ze­run­ko­wi kraju. Do dziś trwają o to burzliwe spory.

Które państwo afry­kań­skie jest naj­lud­niej­sze?
Nigeria. W Nigerii mieszka ponad 150 mln ludzi i liczba ta bardzo szybko rośnie. Co piąty Afry­ka­nin mieszka w Nigerii.
 
Z którym z podanych ludów byli naj­bli­żej spo­krew­nie­ni pierwsi miesz­kań­cy Ma­da­ga­ska­ru?
Z Abo­ry­ge­na­mi Au­stra­lij­ski­mi. Choć Ma­da­ga­skar dzieli od Afryki zaledwie 230 km oceanu, to dawni miesz­kań­cy Afryki nie wy­pusz­cza­li się daleko w morze. Pierwsi ludzie pojawili się na Ma­da­ga­ska­rze dopiero ok. 500 roku p.n.e. - były to słynące z umie­jęt­no­ści żeglugi ludy au­stro­ne­zyj­skie po­cho­dzą­ce z od­da­lo­ne­go o tysiące ki­lo­me­trów Borneo.

Jak nazywa się święty artefakt ludu Aszanti?
Złoty Stolec to tron królów Aszanti, widoczny na fladze ludu. Według tradycji prze­cho­wu­je on duszę wła­ści­cie­la. Nie wolno go kłaść bez­po­śred­nio na ziemi (pod­kła­da się koc), i tylko król może go dotknąć.

Które plemię słynie z cha­rak­te­ry­stycz­ne­go "ska­czą­ce­go tańca" wo­jow­ni­kó­w?
Ma­sa­jo­wie. Podczas tańca nie wolno dotknąć ziemi piętami, należy cały czas skakać na palcach.
 
Z czego słynął Algier, zanim został zdobyty przez Fran­cu­zów w 1830 roku?
Z piractwa i handlu nie­wol­ni­ka­mi. Przez wiele stuleci piraci ber­be­ryj­scy urzą­dza­li rajdy na eu­ro­pej­skie wy­brze­ża, po­ry­wa­jąc ludność. Jednym z przo­du­ją­cych w tym pro­ce­de­rze portów był Algier. Szacuje się, że od XVI do XIX w. piraci ber­be­ryj­scy upro­wa­dzi­li ponad milion Eu­ro­pej­czy­ków.

Dlaczego baobaby mają takie grube pnie?
Do prze­cho­wy­wa­nia wody. Pień baobabu może prze­cho­wy­wać do 120,000 litrów wody, dzięki czemu drzewo jest w stanie z po­wo­dze­niem prze­trwać porę suchą. Abo­ry­ge­ni Au­stra­lij­scy używali baobabów jako źródła wody.

Źródło: wikipedia.org.pl; pl.globalquiz.org/ciekawostki-afryka/

Odkrywanie ciekawostek o różnych językach świata

W tym tygodniu przedstawię kilka ciekawostek o języku tureckim. Mam nadzieję, że będą to dla Was nowości, o których jeszcze nie słyszeliście.

Wbrew częstej opinii, w Turcji nie używa się arabskiego alfabetu, a sam turecki ma z arabskim niewiele wspólnego. A robiąc zakupy na bazarze,  dogadasz się za pomocą 5, no, może 10 słów.
Grupa językowa: język należy do grupy oguzyjskiej języków tureckich.
Najważniejsze cechy:

• Aglutynacyjność (dosł. sklejanie) – stosowanie afiksów. Np. ojciec: baba; mój ojciec: babam; (coś, co należy do) mojego ojca: babamın.
• Najdłuższy turecki wyraz (tak! to jedno słowo!) to: Muvaffakiyetsizleştiricileştiriveremeyebileceklerimizdenmişsinizcesine - 70 liter!
• Harmonia samogłoskowa.
• Ogromne zróżnicowanie regionalne.
• Brak rodzaju gramatycznego (ona, ono, on = "o").
• Szyk zdania:  podmiot-dopełnienie-orzeczenie.  Zdanie "Jutro idę do szkoły" brzmi: Yarın okula gidiyorum (jutro do szkoły idę).

Alfabet i wymowa: alfabet łaciński. Litery, które nie występują w polskim alfabecie: ı (i bez kropki, wymawiane jako polskie y); ş (między ś a sz); ö i ü (jak w niemieckim), ç (między ć a cz); ğ (nieme, przedłużające poprzednią głoskę lub jako "j"). Ciekawostka: w języku tureckim nie ma  litery "w". Jeszcze do niedawna nie można było np. nadawać dzieciom imion z tą literą. Nie ma też głoski "c", a litera "c" wymawiana jest jak polskie "dż". Litera "j" wymawiana jest jak "ż".

Historia: Język wywodzi się z Azji środkowej, a jego korzenie mają prawie półtora tysiąca lat. Największym reformatorem języka był ojciec republiki, Mustafa Kemal Atatürk. Język imperium osmańskiego i alfabet oparty na perskim zastąpiono łacińskim w 1928 roku. Reforma miała "oczyścić" język turecki z naleciałości z innych języków. Język jest bardzo ważnym elementem tożsamości narodowej Turków. W kraju, gdzie największa mniejszość narodowa (Kurdowie), nie jest oficjalnie uznawana i ma trudności w dostępie do edukacji w rodzimym języku, panuje zasada: Ya Türkçe konuş ya da sus!: Mów po turecku, albo milcz. Być może dlatego tak trudno jest tu dogadać się po angielsku?
Język pod względem gramatyki i "ogólnej logiki" może przypominać fiński albo węgierski.
Ciekawostka: w tureckim nie ma czasownika "mieć". Zamiast "mam samochód", mówi się: "jest/istnieje mój samochód" ("Benim arabam var"). Zamiast "Mam klucz": "Anahtar bende", czyli "Klucz jest <>, <>".

Źródło: wikipedia.org.pl; si-je-marija.blogspot.com